บทความ

"การปฏิรูปการศึกษา" เป็นคำใหญ่ในสังคมไทย เมื่อมีการให้ความสำคัญในทุกระดับ แต่ปัญหาอยู่ที่การปฏิบัติ ผ่านมานานหลายรัฐบาลและรัฐมนตรีหลายคน แต่การปฏิรูปก็ไม่ไปถึงไหน และิ่งรัฐบาลชั่วคราว 4 เดือน ก็เป็นเรื่องยากไปอีก หากต้องผลักดันพระราชบัญญัติฉบับใหม่ออกมาแทนฉบับเดิม

สศช.ออกรายงานความเหลื่อมล้ำปี 67 พบว่าสังคมไทยเผชิญกับปัญหาความเหลื่อมล้ำรุนแรงขึ้น โดยเฉพาะเมื่อเปรียบเทียบกับกลุ่มประเทศในอาเซียน พบว่าความเหลื่อมล้ำของไทยสูงกว่าค่าเฉลี่ยของภูมิภาคอาเซียน ไม่ว่าจะเปรียบเทียบกับประเทศที่มีรายได้ต่อหัวต่ำกว่าหรือสูงกว่า เราย่ำแย่กว่าเพื่อน

นโยบายที่มุ่งผลลัพธ์รวดเร็ว กำลังสร้าง 'ช่องว่าง' ผลักให้ 'คนจน' ยิ่งจมดิ่ง ในขณะที่ปัญหาความยากจนซับซ้อน เกินกว่าจะแก้ไขได้ด้วยตัวเลขเพียงอย่างเดียวหรือ แก้โดยใครคนใดคนหนึ่ง 'ท้องถิ่น' จึงเป็นอีกกลไกสำคัญ ที่จะช่วยเติมเต็มช่องว่างรัฐและสังคม ให้เกิดการแก้ปัญหาที่สอดคล้องกับ "ชีวิตจริง" ของคนจน

เปิดรายงานดัชนีช่องว่างทางเพศโลก ประจำปี 2568 ความเหลื่อมล้ำทางเพศในประเทศกำลังพัฒนายังสูง ไทยติดอันดับ 66 ของโลก แม้ความเท่าเทีมการศึกษาได้อันดับ 1 แต่ตลาดและตำแหน่งแรงงานถูกปิดกั้น ทำให้ลงทุนการศึกษาไม่คุ้มค่า ขณะที่ตำแหน่งทางการเมืองย่ำแย่ ติดอันดับ 105 ผู้หญิงก้าวถึงบทบาทสำคัญน้อยมาก

ครึ่งทศวรรษของสารคดี “คนจนเมือง” ชี้ชัดว่าความจนไม่ใช่เรื่องปัจเจกบุคคล แต่เป็นผลพวงของโครงสร้างและวัฒนธรรมที่ทำให้คนจนต้องอยู่ในกรอบแห่งความเปราะบาง ขณะที่สังคมเคยชินกับการช่วยเหลือแบบเวทนานิยม โดยมองข้ามรากเหง้าของปัญหา

ODOS ประกาศผลนักเรียน 928 คน ผ่านการคัดเลือกรอบจับสลากสุ่มหลักสูตร/สถานศึกษาและสอบสัมภาษณ์ ได้เดินทางไปศึกษาต่อในต่างประเทศ สาขาวิชาด้านวิทยาศาสตร์ เทคโนโลยี วิศวกรรมศาสตร์ และคณิตศาสตร์ เพื่อนำความรู้กลับมาพัฒนาประเทศไทย

รัฐบาลไฟเขียว ร่างพ.ร.บ.คุ้มครองเด็กฉบับใหม่ ใช้แทนฉบับเดิมที่บังคับใช้มายาวนานกว่า 20 ปี กำหนดสิทธิพื้นฐานของเด็กให้ชัดเจนขึ้น และให้หน่วยงานรัฐมีหน้าที่ดูแล พร้อมดึงองค์กรส่วนท้องถิ่นเข้ามามีบทบาทและหน้าที่ดูแล ขณะที่นักกฎหมายชี้ต้องออกกฏหมายและระเบียบโดยยึด "ประโยชน์สูงสุดของเด็ก" เป็นสำคัญ

“ผี” เป็นเรื่องเล่าขานนานมานานปี หลายคนกลัวผีเพราะ “เชื่อว่ามี” แต่กลับ “ไม่เคยเห็น” เรามีประสบการณ์ผ่านเรื่องผีๆ หนึ่งใน “ผี” ยอดนิยมคือ “ซอมบี้” ผีดิบที่ฆ่าไม่ตาย และเรื่องผี ๆ มีอยู่ในแทบทุกบริบท ไม่เว้นแม้แต่ ใน “นโยบายสาธารณะ”

การปฎิรูปการศึกษา พูดกันมานานกว่าครึ่งศตวรรษ แต่การศึกษา “ย่ำอยู่กับที่“ ภาพของการศึกษาไทยยังคงเหมือนเดิม ปัญหาเดิม ๆ ปัญหาความเหลื่อมล้ำระหว่างโรงเรียนยังคงเพิ่มขึ้นเรื่อย ๆ เผยเครื่องมือประเมินโรงเรียนของไทย ไม่ได้มาตรฐาน ไม่สะท้อนความเป็นจริง ขณะที่คุณภาพนักเรียนย่ำแย่

นิด้าโพลชี้คนไทยกังวล ปัญหาความเท่าเทียม และคุณภาพการศึกษา ขณะที่เด็กไทยน่าเป็นห่วงเข้าถึงการศึกษาคุณภาพดียาก ค่าใช้จ่ายสูง-ไกลบ้าน และหวังว่ารัฐบาลจะพัฒนาคุณภาพการศึกษา แต่คนไทยบางส่วนสิ้นหวัง เชื่อต้องพึ่งพาตัวเอง

เริ่มแล้วโครงการ "ทุนการศึกษาเพื่อขยายโอกาสและพัฒนาประเทศ" หรือ ODOS สำหรับครอบครัวที่มีรายได้น้อย เฉลี่ยไม่เกินเดือนละ 12,000 บาท หลังครม.อนุมัติงบกว่า 4 พันล้าน ให้ทุนการศึกษาตั้งแต่ระดับมัธยมศึกษาถึงปริญญาตรี ทั้งใน-ต่างประเทศ รวม 4,800 คน

นักเรียนไทยมีแนวโน้มลดลงตามจำนวนเด็กที่เกิดใหม่ลดลง ส่งผลโรงเรียนทยอยปิดตัว แต่ไม่ใช่กับโรงเรียนนานาชาติที่ยังคงขยายตัวอย่างต่อเนื่องทุกปี เพราะหลักสูตรการศึกษาต่างประเทศมีความทันสมัย แตกต่างจากหลักสูตรไทย ผู้ปกครองที่มีทุนทรัพย์จึงนิยมส่งลูกไปโรงเรียนนานาชาติกันมากขึ้น

ครอบครัวเกษตรกรไทยที่มีเด็กและเยาวชน มีรายได้ต่ำกว่าเส้นความยากจนมากถึง 19.6% อีกทั้งโรงเรียนพื้นที่ชนบทห่างไกลและเข้าถึงยาก ทำให้เด็กไม่ได้รับการศึกษาเท่าที่ควร และเลือกศึกษาในระดับไม่สูงมาก