ThaiPBS Logo

นโยบายการคลัง (Fiscal Policy)

นโยบายการคลัง เป็นการดำเนินนโยบายของรัฐบาลเพื่อกระตุ้นหรือชะลอการขยายตัวของเศรษฐกิจ โดยใช้เครื่องมือที่สำคัญของรัฐบาล คือ การใช้จ่ายของรัฐบาล (รายจ่าย) และการเก็บภาษี (รายได้) รวมถึงการก่อหนี้สาธารณะของรัฐบาล

อ่านเพิ่มเติม

  • เริ่มนโยบาย
  • วางแผน
  • ดำเนินงาน
  • ตรวจสอบ
  • ประเมินผล

เริ่มนโยบาย

ประกาศใช้พ.ร.บ.วินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561

วางแผน

รัฐบาลทำแผนการคลังระยะปานกลาง กรอบหนี้สาธารณะไม่เกิน 70% ของจีดีพี

ดำเนินงาน

เห็นชอบแผนการคลังระยะปานกลาง (ปีงบประมาณ 2568-2571) ฉบับทบทวน

ตรวจสอบ

ขั้นตอนการตรวจสอบการทำงาน

ประเมินผล

ขั้นตอนการประเมินผลการดำเนินการตามนโยบาย

อ่านเพิ่มเติม

  • คณะรัฐมนตรี เห็นชอบร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 วงเงิน 3,752,700 ล้านบาท  ที่สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณาแล้ว และให้เสนอสภาผู้แทนราษฎร
  • ครม. มีมติชอบแผนการคลังระยะปานกลาง (ปีงบประมาณ 2568 – 2571) ฉบับทบทวน ครั้งที่ 2 ภายใต้รัฐบาลปัจจุบัน
  • คณะรัฐมนตรี (ครม.) เห็นชอบการปรับปรุงแผนการคลังระยะปานกลาง (2568-2571) เมื่อวันที่ 28 ธ.ค.2566

ปัจจุบัน การดำเนินนโยบายการคลัง (fiscal policy) เป็นไปตามพระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐพ.ศ. 2561 โดยมีการกำหนดรายละเอียดด้านรายจ่าย ตลอดจนเพดานหนี้สาธารณะ ตามคณะกรรมการวินัยการเงินการคลังของรัฐ คือ

  • หนี้สาธารณะต่อ GDP อยู่ที่ไม่เกินร้อยละ 60
  • ภาระหนี้ของรัฐบาลต่อประมาณการรายได้ไม่เกินร้อยละ 35
  • หนี้สาธารณะที่ออกด้วยสกุลเงินต่างประเทศต่อหนี้สาธารณะทั้งหมดไม่เกินร้อยละ 10
  • ภาระหนี้สาธารณะที่เป็นเงินตราต่างประเทศต่อรายได้การส่งออกสินค้าและบริการไม่เกินร้อยละ 5

แต่จากวิกฤตการแพร่ระบาดของโควิด-19 ทำให้รัฐบาลจำเป็นต้องกู้เงินกว่าล้านล้านบาท ทำให้สัดส่วนหนี้สาธารณะเพิ่มสูงขึ้น จนกระทั่งคณะกรรมการวินัยการเงินการคลังจึงได้มีมติเห็นชอบขยายกรอบเพดานหนี้สาธารณะจากเดิมที่กำหนดว่าสัดส่วนหนี้สาธารณะต่อ GDP ต้องไม่เกินร้อยละ 60 เป็นสัดส่วนหนี้สาธารณะต่อ GDP ต้องไม่เกินร้อยละ 70 ต่อ GDP เมื่อเดือนก.ย. 2564

การทบทวนกรอบสัดส่วนการบริหารหนี้สาธารณะในครั้งนี้เป็นไปตามความในมาตรา 50 แห่งพระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 ที่กำหนดให้มีการทบทวนสัดส่วนต่างๆ อย่างน้อยทุกสามปี

การขยายเพดานหนี้สาธารณะ มีเสียงวิพากษ์วิจารณ์ในเรื่อง “กรอบความยั่งยืนทางการคลัง” แต่เรื่องความยั่งยืนทางการคลังสามารถพิจารณาได้หลายมุม โดยสัดส่วนหนี้สาธารณะเป็นปัจจัยหนึ่ง แต่ยังมีปัจจัยอื่นมาใช้ในการพิจารณาด้วย เช่น แนวโน้มการขยายตัวทางเศรษฐกิจ

นอกจากนี้ ตามมาตรา 13 แห่งพระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561 กำหนดให้คณะกรรมการนโยบายการเงินการคลังของรัฐ มีหน้าที่จัดทำ “แผนการคลังระยะปานกลาง” ซึ่งเป็นแผนแม่บทหลักด้านการคลังและงบประมาณ

ทั้งนี้ กำหนดให้รัฐบาลต้องดำเนินการให้แล้วเสร็จภายในสามเดือนนับตั้งแต่วันสิ้นปีงบประมาณทุกปี และเสนอให้คณะรัฐมนตรีพิจารณาให้ความเห็นชอบตามมาตรา 14 แห่ง พ.ร.บ.วินัยการเงินการคลังฯ

แผนการคลังระยะปานกลางมีระยะเวลาไม่น้อยกว่า 3 ปี และอย่างน้อยต้องประกอบด้วย

  • เป้าหมายและนโยบายการคลัง
  • สถานะและประมาณการเศรษฐกิจ
  • สถานะและประมาณการการคลัง ซึ่งรวมถึงประมาณการรายได้ ประมาณการร่ายจ่าย ดุลการคลัง และการจัดการกับดุลการคลัง
  • สถานะหนี้สาธารณะของรัฐบาล
  • ภาระผูกพันทางการคลังของรัฐบาล

ภาพรวม

ลำดับเหตุการณ์

  • ประชุมสภาผู้แทนราษฎร ชุดที่ 26 ปีที่ 1 ครั้งที่ 2 (สมัยวิสามัญ) เป็นพิเศษ เพื่อพิจารณาร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568  ดูเพิ่มเติม ›

    19 มิ.ย. 2567

  • คณะรัฐมนตรี มีมติเห็นชอบร่างพระราชบัญญัติงบประมาณรายจ่ายประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2568 วงเงิน 3,752,700 ล้านบาท  ที่สำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกาตรวจพิจารณาแล้ว  ดูเพิ่มเติม ›

    11 มิ.ย. 2567

  • ครม.อนุมัติมาตรการทางภาษี เพื่อกระตุ้นการท่องเที่ยวในประเทศช่วงโลว์ซีซันนาน 7 เดือน คาดรัฐสูญรายได้  1,781 ล้านบาท  ดูเพิ่มเติม ›

    4 มิ.ย. 2567

  • ครม. มีมติชอบแผนการคลังระยะปานกลาง (ปีงบประมาณ 2568 – 2571) ฉบับทบทวน ครั้งที่ 2 เพิ่งงบดิจิทัลวอลเล็ต  ดูเพิ่มเติม ›

    28 พ.ค. 2567

  • คณะกรรมการนโยบายการเงินการคลังของรัฐ ที่มีนายกรัฐมนตรี เป็นประธาน มีมติเห็นชอบการจัดทำงบประมาณรายจ่ายเพิ่มเติมประจำปีงบประมาณ พ.ศ.2567 เพื่อใช้ในโครงการดิจิทัลวอลเล็ต กรอบวงเงิน 122,000 ล้านบาท

    27 พ.ค. 2567

  • ขยายกรอบการก่อหนี้สาธารณะจากไม่เกิน 60% ของจีดีพี เป็น ไม่เกิน 70% ของจีดีพี  ดูเพิ่มเติม ›

    20 ก.ย. 2567

  • ราชกิจจานุเบกษา เผยแพร่ประกาศขยายเพดานเงินสำรองจ่ายเพื่อกรณีฉุกเฉินหรือจำเป็น และการชำระคืนต้นเงินกู้ของรัฐบาลและหน่วยงานของรัฐ  ดูเพิ่มเติม ›

    16 เม.ย. 2567

  • ่ คณะรัฐมนตรีเห็นชอบแผนการคลัง ระยะปานกลาง (ปี งบประมาณ 2567 - 2570) เพื่อใช้เป็นแผนแม่บทหลักสำหรับการวางแผนการดำเนินการทางการเงินการคลังและงบประมาณของรัฐ  ดูเพิ่มเติม ›

    27 ธ.ค. 2565

  • ราชกิจจจานุเบกษา ประกาศใช้พระราชบัญญัติวินัยการเงินการคลังของรัฐ พ.ศ. 2561  ดูเพิ่มเติม ›

    18 เม.ย. 2567

รายละเอียด

ความสำเร็จของนโยบาย

เชิงโครงการ

เป้าหมายด้านการคลัง
ในระยะยาวจะกำหนดให้รัฐบาลมุ่งสู่การจัดทำงบประมาณสมดุลในระยะเวลาที่เหมาะสม

เชิงกระบวนการ

สัดส่วนหนี้สาธารณะ
หนี้สาธารณะต่อ GDP อยู่ที่ไม่เกินร้อยละ 70
สัดส่วนหนี้ต่องบประมาณ
ภาระหนี้ของรัฐบาลต่อประมาณการรายได้ไม่เกินร้อยละ 35
สัดส่วนหนี้เป็นเงินตราต่างประเทศ
หนี้สาธารณะที่ออกด้วยสกุลเงินต่างประเทศต่อหนี้สาธารณะทั้งหมดไม่เกินร้อยละ 10
สัดส่วนหนี้ต่อรายได้ส่งออก
ภาระหนี้สาธารณะที่เป็นเงินตราต่างประเทศต่อรายได้การส่งออกสินค้าและบริการไม่เกินร้อยละ 5

เชิงการเมือง

ลดการขาดดุลงบประมาณ
ลดการขาดดุลงบประมาณ เพื่อนำไปสู่เป้าหมายงบประมาณสมดุล

อินโฟกราฟิก

fiscal-policy-2-2561-1fiscal-policy-3-2561-22-ct-revdebt-240528fiscal-policy-2567

บทความ/บทวิเคราะห์

ดูทั้งหมด
ดิจิทัลวอลเล็ต 10,000 บาท ใช้ได้ไตรมาส 4 ปี 67 เผยเงื่อนไข-วิธีลงทะเบียน

ดิจิทัลวอลเล็ต 10,000 บาท ใช้ได้ไตรมาส 4 ปี 67 เผยเงื่อนไข-วิธีลงทะเบียน

ดิจิทัลวอลเล็ต 10,000 บาท รัฐบาลเตรียมเปิดให้ประชาชนลงทะเบียนตั้งแต่ 1 ส.ค. - 15 ก.ย. 67 ผ่านแอปพลิเคชัน "ทางรัฐ" เริ่มใช้จ่ายในไตรมาส 4 ปี 67 พร้อมเผยเงื่อนไข และขั้นตอนการลงทะเบียน
สังคมสูงอายุ กำลังฉุดเศรษฐกิจไทย แย่กว่าทุกวิกฤต

สังคมสูงอายุ กำลังฉุดเศรษฐกิจไทย แย่กว่าทุกวิกฤต

ขณะที่รัฐบาลพยายามผลักดันให้จีดีพีของประเทศขยายตัวมากกว่า 3% ด้วยการกระตุ้นเศรษฐกิจระยะสั้น แต่อาจไม่ง่าย เพราะศักยภาพของเศรษฐกิจไทมีแนวโน้มขยายตัวต่ำกว่า 2% เนื่องจากปัญหาโครงสร้าง ทั้งขีดแข่งขันของประเทศ แรงงานเข้าสู่สังคมสูงอายุ ทำให้ศักยภาพแต่กว่าทุกวิกฤตที่ผ่านมา
ตรวจแถวนโยบายรัฐบาล หาคำตอบว่าทำไมเราต้องสนใจ

ตรวจแถวนโยบายรัฐบาล หาคำตอบว่าทำไมเราต้องสนใจ

นโยบายสาธารณะ หรือนโยบายรัฐบาลได้รับความสนใจมากขึ้นเรื่อย ๆ และยิ่งการเมืองยุคประชานิยม"สุดขั้ว" อาจสร้างความเสียหายอย่างคาดไม่ถึง ศาสตราจารย์มิ่งสรรพ์ ขาวสอาด นักเศรษฐศาสตร์ ในฐานประธานมูลนิธิสถาบันศึกษานโยบายสาธารณะ ให้มุมมองว่าทำไมเราต้องสนใจ และวิจารณ์หลายนโยบายของรัฐบาลว่าทำไมไม่สมเหตุสมผล