การเกษตร
ในวันที่ 1 กันยายนของทุกปี ถือเป็นวันแห่งการรำลึกถึง “สืบ นาคะเสถียร” อดีตหัวหน้าเขตรักษาพันธุ์สัตว์ป่าห้วยขาแข้ง ซึ่งถือว่าเป็นนักอนุรักษ์ที่ยืนหยัดเพื่อปกป้องผืนป่า คัดค้านการล่าสัตว์ และการทำลายทรัพยากรธรรมชาติ อุดมการณ์และความเสียสละของเขา ยังคงเป็นแรงบันดาลใจให้สังคมไทย
35 ปีให้หลังการเสียชีวิตของสืบ นาคะเสถียร มูลนิธิสืบนาคะเสถียร รายงานตัวเลขการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ป่าไม้ในรอบ 10 ปี (2558-2568) ป่าไม้ไทยมี 101 ล้านไร่คิดเป็น 31.46% ของพื้นที่ประเทศไทย ลดลง -0.03% หรือ 32,884 ไร่ ขณะที่ภาพรวม 10 ปีลดลงกว่า 830,000 ไร่
ขณะที่หากตรวจสอบพื้นที่ป่าไม้รายภูมิภาค พบว่าภาคภาคกลาง 21.57% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 12,274,498.17 ไร่ เพิ่มขึ้น +11,032.01 ไร่
ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 14.89% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 15,607,397.46 ไร่ ลดลง -732.61 ไร่ ส่วนภาคตะวันออก 21.84% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 4,707,727.11 ไร่ เพิ่มขึ้น +4,373.59 ไร่
ส่วนภาคตะวันตก 58.82% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 20,021,357.66 ไร่ ลดลง -12,448.71 ไร่ ภาคใต้ 24.33% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 11,227,655.72 ไร่ ลดลง -5,224.55 ไร่ ภาคเหนือ 63.19% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 37,946,635.46 ไร่ ลดลง -29,883.91 ไร่ โดยจังหวัดที่ไม่พบพื้นที่ป่าไม้ ได้แก่ นนทบุรี และปทุมธานี
สถานภาพพื้นที่ป่าไม้รายภูมิภาค
- ภาคกลาง 21.57% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 12,274,498.17 ไร่ เพิ่มขึ้น +11,032.01 ไร่
- ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ 14.89% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 15,607,397.46 ไร่ ลดลง -732.61 ไร่
- ภาคตะวันออก 21.84% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 4,707,727.11 ไร่ เพิ่มขึ้น +4,373.59 ไร่
- ภาคตะวันตก 58.82% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 20,021,357.66 ไร่ ลดลง -12,448.71 ไร่
- ภาคใต้ 24.33% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 11,227,655.72 ไร่ ลดลง -5,224.55 ไร่
- ภาคเหนือ 63.19% ของพื้นที่ภูมิภาค หรือ 37,946,635.46 ไร่ ลดลง -29,883.91 ไร่
- จังหวัดที่ไม่พบพื้นที่ป่าไม้ ได้แก่ นนทบุรี และปทุมธานี
การเปลี่ยนแปลงพื้นที่ป่าไม้ระหว่างปี 2566 และ 2567 พื้นที่ป่าไม้ไม่เปลี่ยนแปลง 101,657,709.89 ไร่ พื้นที่ป่าไม้เปลี่ยนแปลงเป็นพื้นที่ที่ไม่ใช่ป่าไม้ 160,445.88 ไร่พื้นที่ที่ไม่ใช่ป่าไม้เปลี่ยนแปลงเป็นพื้นที่ป่าไม้ 127,561.71 ไร่
สาเหตุของพื้นที่ป่าไม้เพิ่มขึ้น
- การขยายตัวของพื้นที่ป่าไม้ตามธรรมชาติ
- การปลูกป่าเพื่อประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจ
- การปลูกป่าเพื่อการอนุรักษ์ความหลากหลายของต้นไม้และสิ่งมีชีวิต
สาเหตุของพื้นที่ป่าไม้ลดลง
- การเปลี่ยนแปลงการใช้ประโยชน์ที่ดินจากพื้นที่ป่าไม้ไปเป็นพื้นที่อื่นๆ เช่น พื้นที่เกษตรกรรม พื้นที่ชุมชนและสิ่งปลูกสร้าง เป็นต้น
- เกิดจากปัญหาไฟป่า
นอกจากนี้พื้นที่ป่าไม้ระดับจังหวัดหลายๆจังหวัดมีพื้นที่ป่าไม้เพิ่มขึ้น แต่ยังไม่สามารถไว้วางใจได้เนื่องจากยังคงมีภัยคุกคามในรูปแบบต่างๆ ที่ส่งผลกระทบทำให้เกิดการสูญเสียพื้นที่ป่าไม้และทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญได้ทุกเวลา ดังนั้น การมีส่วนร่วมในการดูแล ปกป้องผืนป่า และสัตว์ป่า ของทุกภาคส่วนจึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง
จังหวัดที่มีพื้นที่ป่าไม้เพิ่มขึ้น ได้แก่ พะเยา น่าน แพร่ พิษณุโลก เพชรบูรณ์ อุทัยธานี ชัยนาท ลพบุรี สระบุรี สุพรรณบุรี อ่างทอง นครปฐม ปราจีนบุรี ฉะเชิงเทรา สระแก้ว ชลบุรี ระยอง ชุมพร สตูล หนองคาย บึงกาฬ ชัยภูมิ ขอนแก่น กาฬสินธุ์ ร้อยเอ็ด นครราชสีมา บุรีรัมย์ และสุรินทร์
มูลนิธิสืบฯขยายพื้นที่ป่าอนุรักษ์ 25 %
อย่างไรก็ตาม มูลนิธิสืบ นาคะเสถียร เห็นว่า 35 ปีที่ผ่านมาเจตนารมณ์ของ “สืบ” ได้รับการสานต่อ โดยพบว่า ป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง ที่ยูเนสโก้มีมติรับรองให้เป็นมรดกโลกตามเอกสารนำเสนอหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง โดยมีเอกสารของ สืบ นาคะเสถียร เป็นใช้ประกอบการเสนอ พิจารณา ยังคงความอุดมสมบูรณ์เป็นบ้านหลังใหญ่ให้กับสัตว์ป่าน้อยใหญ่ได้มีชีวิตอยู่อย่างสันติสุข
ในช่วงหลายปีที่ผ่านมา ผู้พิทักษ์ป่าได้รับการพัฒนาและฝึกอบรมอย่างต่อเนื่อง เพื่อยกระดับการทำงานในการปกป้องผืนป่า รวมถึงการยกระดับสวัสดิภาพและสวัสดิการ ของเจ้าหนี่ ขณะที่ชุมชนที่อยู่ประชิดห้วยขาแข้งเกือบทุกแห่งได้แสดงให้เห็นถึงความสำเร็จในการรักษาความสมดุลระหว่างการใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติและการอนุรักษ์
สถานีวิจัยสัตว์ป่าเขานางรำ ยืนยันผลงานวิจัยว่าป่าทุ่งใหญ่-ห้วยขาแข้ง มีประชากรเสือโคร่งมากขึ้น ทำให้เห็นว่าการทุ่มเทรักษาป่าที่ผ่านมาได้ผล
อย่างไรก็ตามมูลนิธิสืบ นาคะเสถียร เสนอให้มีพื้นที่ 20% ของประเทศไทย ได้ขยายพื้นที่จนเกินกว่า 25 % ปัจจุบันประเทศไทยยังมีความพยายามที่จะเพิ่มพื้นที่ป่าให้ได้ 40 % ของประเทศ
กรมอุทยานฯระบุเพิ่มพื้นที่ป่าได้ 21-22%
อรรถพล เจริญชันษา อธิบดีกรมอุทยานแห่งชาติสัตว์ป่า และพันธุ์พืช ว่าการเพิ่มพื้นที่ป่าไม้ยังไม่ถึงเป้าหมายที่กำหนดไว้ แต่ก็ห่างไม่มาก ปัจจุบันมีพื้นที่ป่าอนุรักษ์ที่กรมอุทยานแห่งชาติ ดูแลอยู่ 21-22% หรือ 74 ล้านไร่
ภาพรวมพื้นที่ป่าไม้ของไทยมีอยู่ 102 ล้านไร่ หรือ 31–32% ของพื้นที่ประเทศ และมีเป้าหมายเพิ่มพื้นที่ป่าอนุรักษ์ 25% เท่ากับว่ายังมีเป้าหมายอีกราว 3% ที่รออยู่
อรรถพล ระบุว่า การเพิ่มพื้นที่ป่าไม้ทำได้ 2 แนวทาง คือการขยายแนวเขตเพิ่ม และอีกแนวทางเพิ่มความสมบูรณ์ของป่าอนุรักษ์ที่มีอยู่ เป้าหมายแรกผนวกพื้นที่ป่าอนุรักษ์เดิม และประกาศเพิ่มพื้นที่อุทยานแห่งชาติ 23 แห่งทั่วประเทศ รวมพื้นที่ 3,591,377.23 ไร่ ตอนนี้อยู่ขั้นตอนเปิดรับฟังความคิดเห็นจากประชาชนในพื้นที่
ส่วนแนวทางที่สอง คือการเพิ่มความสมบูรณ์ของพื้นที่ป่าอนุรักษ์ที่มีอยู่แล้วให้อุดมสมบูรณ์มากขึ้น โดยใช้มาตรการทางกฎหมาย การปราบปรามผู้บุกรุก การหาของป่า และปัญหาไฟป่าที่แม้ปีนี้จะลดได้มาถึง 40%
การเพิ่มความสมบูรณ์ของพื้นที่ป่าไม้ ต้องแก้การบุกรุกพื้นที่ป่าไม้ เพราะเป็นต้นเหตุทำให้ความสมบูรณ์ของป่าอนุรักษ์ลดลง ช่วงที่ผ่านมาพบการบุกรุกพื้นที่ป่าไม้ 20,000 ไร่ จากการขยายพื้นที่ทำกินเดิมที่เคยได้รับอนุญาต หรือการขยายครอบครัวมากขึ้น รวมไปถึงผู้บุกรุกรายใหม่
แต่หากย้อนหลังช่วง 10 ปี เราสูญเสียพื้นที่ป่าไม่มาก เพราะใช้ดาวเทียมตรวจสอบแบบเรียลไทม์ที่มีการแจ้งเตือนทุก 15 วัน เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงพื้นที่ป่า หรือมีการบุกรุกพื้นที่เพิ่มเราสามารถเข้าไปตรวจจับ และสกัดการบุกรุกได้ทันที
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง:
