ตั้งกองทุนเพื่อพัฒนาการอุดมศึกษา หวังความเป็นเลิศ

การประชุมคณะรัฐมนตรี(ครม.) เมื่อ 7 พ.ค. 2567 เห็นชอบร่างพระราชบัญญัติที่เกี่ยวข้องกับการจัดตั้ง “กองทุนเพื่อพัฒนาการอุดมศึกษา” ตามที่กระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (อว.) เสนอ โดยสำนักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา (สศก.) ตรวจพิจารณาแล้ว  4 ฉบับ

• ร่างพระราชบัญญัติการอุดมศึกษา (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ….
• ร่างพระราชบัญญัติการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ การวิจัยและนวัตกรรม (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ….
• ร่างพระราชบัญญัติระเบียบบริหารราชการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ….
• ร่างพระราชบัญญัติสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ (ฉบับที่ ..) พ.ศ. ….

สาระสำคัญของร่างพระราชบัญญัติ

ร่างพระราชบัญญัติการอุดมศึกษา (ฉบับที่ ..) พ.ศ. …. มีสาระสำคัญเป็นการกำหนดให้จัดตั้ง “กองทุนเพื่อพัฒนาการอุดมศึกษา” ในสำนักงานปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม (สป.อว.)

กองทุนฯดังกล่าวมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาความเป็นเลิศของสถาบันอุดมศึกษาตามความต้องการของประเทศ พัฒนาการเรียนการสอน การวิจัย และการสร้างนวัตกรรมร่วมกับนักวิชาการ สถาบันวิชาการ และองค์กรชั้นนำของโลก ส่งเสริมการเชื่อมโยงการเรียนการสอน การวิจัย และการสร้างนวัตกรรมกับสถานประกอบการทั้งภาครัฐ ภาคเอกชนและภาคประชาสังคม

เงินและทรัพย์สินของกองทุน

(1) กำหนดให้กองทุนประกอบด้วยเงินและทรัพย์สิน ดังต่อไปนี้

• เงินและทรัพย์สินที่ได้รับโอนมาจากทุนหมุนเวียนเพื่อพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาเอกชน
• เงินทุนประเดิมที่รัฐบาลจัดสรรให้
• เงินอุดหนุนที่รัฐบาลจัดสรรให้เป็นรายปีตามกรอบวงเงินที่คณะรัฐมนตรีกำหนด โดยข้อเสนอแนะของคณะกรรมการพิจารณางบประมาณด้านการอุดมศึกษา
• เงินหรือทรัพย์สินที่มีผู้บริจาคหรือมอบให้เพื่อสมทบกองทุน
• เงินอุดหนุนจากต่างประเทศรวมทั้งองค์การระหว่างประเทศ
• เงินหรือทรัพย์สินที่ตกเป็นของกองทุน หรือที่ได้รับตามกฎหมายหรือนิติกรรมสัญญา
• เงินสมทบกองทุนที่สถาบันอุดมศึกษานำส่งกองทุน
• ค่าตอบแทนหรือรายได้จากการดำเนินกิจการของกองทุน
• ดอกผล ประโยชน์ หรือรายได้อื่นที่เกิดจากเงินหรือทรัพย์สินของกองทุน

(2) กำหนดให้เมื่อเงินกองทุนไม่เพียงพอสำหรับดำเนินการให้รัฐบาลจัดสรรงบประมาณให้กองทุนตามความจำเป็น
(3) กำหนดให้รายได้ของกองทุนให้นำเข้าสมทบกองทุนโดยไม่ต้องส่งคลังเป็นรายได้แผ่นดิน

การจัดสรรเงินกองทุน

กำหนดให้การจัดสรรเงินกองทุนให้เป็นไปตามคำรับรองการปฏิบัติตามเงื่อนไขของการรับเงินอุดหนุนการพัฒนาการอุดมศึกษาระหว่าง สป.อว. และสถาบันอุดมศึกษาซึ่งได้รับจัดสรร โดยคำรับรองดังกล่าวต้องกำหนดผลสัมฤทธิ์และตัวชี้วัดที่ตรวจสอบได้ และเป็นไปตามนโยบาย ยุทธศาสตร์ และแผนด้าน การอุดมศึกษา และเป็นไปตามความต้องการของประเทศอย่างแท้จริง โดยให้คณะกรรมการบริหารกองทุนจัดให้มี การติดตามและประเมินผลสัมฤทธิ์ตามคำรับรองดังกล่าว และรายงานให้คณะกรรมการติดตามและประเมินผล การพัฒนาการอุดมศึกษาและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรมทราบ

คณะกรรมการบริหารกองทุน

(1) กำหนดให้มีคณะกรรมการบริหารกองทุน ประกอบด้วย

• ประธานกรรมการซึ่งคณะรัฐมนตรีแต่งตั้งจากผู้มีความรู้และประสบการณ์อย่างสูงในด้านการอุดมศึกษา
• ปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรม เป็นรองประธานกรรมการ
• ผู้แทนคณะกรรมการการอุดมศึกษา ผู้แทนคณะกรรมการมาตรฐานการอุดมศึกษา ผู้แทนคณะกรรมการกรมบัญชีกลาง ผู้แทน สงป. และผู้แทนสำนักงานคณะกรรมการส่งเสริมวิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม เป็นกรรมการ
• ผู้แทนสถาบันอุดมศึกษาของรัฐที่ไม่อยู่ในสังกัดของ อว. และผู้แทนสถาบันอุดมศึกษาเอกชน เป็นกรรมการประเภทละหนึ่งคน
• กรรมการผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวนไม่เกิน 7 คน ซึ่งคณะรัฐมนตรีแต่งตั้งจากผู้มีความรู้ความเชี่ยวชาญและประสบการณ์ด้านการเงินการคลัง เศรษฐศาสตร์ การลงทุน กฎหมาย และด้านอื่นที่เกี่ยวข้อง
• รองปลัดกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมซึ่งทำหน้าที่กรรมการและเลขานุการคณะกรรมการการอุดมศึกษา เป็นกรรมการและเลขานุการ

(2) กำหนดให้คณะกรรมการบริหารกองทุนมีหน้าที่และอำนาจบริหารกองทุนให้เป็นไปตามวัตถุประสงค์ของกองทุน และมีหน้าที่และอำนาจอื่น ๆ เช่น พิจารณาจัดสรรเงินกองทุน วางระเบียบเกี่ยวกับการให้กู้ยืมเงินดอกเบี้ยต่ำแก่สถาบันอุดมศึกษา ติดตาม และประเมินผลสัมฤทธิ์ของการดำเนินงานที่ได้รับการส่งเสริมและสนับสนุนจากกองทุน แต่งตั้งคณะอนุกรรมการให้ปฏิบัติหน้าที่และอำนาจของคณะกรรมการบริหารกองทุน เป็นต้น

สำนักงานบริหารกองทุน

• กำหนดให้มีสำนักงานบริหารกองทุนใน สป.อว. เพื่อรับผิดชอบงานธุรการให้กับคณะกรรมการบริหารกองทุน คณะอนุกรรมการ และบุคคลที่คณะกรรมการบริหารกองทุนแต่งตั้ง
• กำหนดให้สำนักงานบริหารกองทุนมีผู้อำนวยการคนหนึ่ง มีหน้าที่บริหารสำนักงานกองทุนให้เป็นไปตามกฎหมาย กฎ มติคณะรัฐมนตรี นโยบายของรัฐบาล วัตถุประสงค์ของกองทุน ระเบียบ ข้อบังคับ ข้อกำหนด นโยบาย มติ และประกาศของสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติและคณะกรรมการบริหารกองทุน และเป็นผู้บังคับบัญชาของผู้ปฏิบัติงานในสำนักงานบริหารกองทุน

การตรวจสอบและประเมินผล

(1) กำหนดให้มีคณะกรรมการตรวจสอบ ประกอบด้วย ผู้แทน กค.เป็นประธานกรรมการ ผู้แทน สงป. และผู้ทรงคุณวุฒิจำนวนไม่เกิน 2 คน ซึ่งคณะกรรมการบริหารกองทุนแต่งตั้ง เป็นกรรมการ โดยมีหน้าที่ตรวจสอบการบริหารกองทุนและสำนักงานบริหารกองทุนเพื่อรายงานผลการตรวจสอบโดยตรงต่อคณะกรรมการบริหารกองทุน

(2) กำหนดให้มีคณะกรรมการติดตามและประเมินผลการพัฒนาการอุดมศึกษา ประกอบด้วย ผู้ทรงคุณวุฒิซึ่งสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัย และนวัตกรรมแห่งชาติแต่งตั้ง เป็นประธานกรรมการ ผู้แทน กค. ผู้แทน สงป. ผู้แทนสำนักงาน ก.พ.ร. ผู้แทนสำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ (สศช.) ผู้แทนสภาหอการค้าแห่งประเทศไทย ผู้แทนสภาอุตสาหกรรมแห่งประเทศไทย และผู้ทรงคุณวุฒิจำนวนไม่เกิน 4 คน ซึ่งสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติแต่งตั้ง เป็นกรรมการ และให้ผู้อำนวยการสำนักงานสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติ เป็นเลขานุการ

คณะกรรมการฯมีหน้าที่และอำนาจติดตาม ตรวจสอบ และประเมินผลการพัฒนาการอุดมศึกษา และการดำเนินงานของสถาบันอุดมศึกษาที่ได้รับการสนับสนุนจากกองทุน และรายงานผลการปฏิบัติงานพร้อมทั้งข้อเสนอแนะต่อคณะกรรมการบริหารกองทุน คณะกรรมการการอุดมศึกษา และรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม เพื่อเสนอสภานโยบายการอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรมแห่งชาติต่อไป

บทเฉพาะกาล

กำหนดให้ยุบเลิกเงินทุนหมุนเวียนเพื่อพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาเอกชน และให้โอนบรรดากิจการ ทรัพย์สิน สิทธิ หน้าที่ หนี้ ภาระผูกพัน โครงการ งบประมาณ และเงินในทุนหมุนเวียนเพื่อพัฒนาสถาบันอุดมศึกษาเอกชนไปเป็นของกองทุนเพื่อพัฒนาการอุดมศึกษา