การแก้ปัญหาความไม่สงบในพื้นที่ชายแดนภาคใต้เป็นอีกโจทย์ท้าทายที่รอการแก้ไขมาเกือบ 20 ปี ล่าสุด กมธ.สันติภาพชายแดนใต้ ที่ทำงานมาเกือบ 2 ปี ได้สรุปข้อเสนอเชิงนโยบายการแก้ปัญหาอย่างเป็นระบบ ที่ต้องติดตามว่าจะถูกนำไปปฏิบัติใช้จริงในอนาคตหรือไม่
"ศรีประภา เพชรมีศรี" นักวิชาการด้านสันติภาพ มองว่าสังคมไทยกำลังเผชิญกับความท้าทายสำคัญ ไม่เพียงแต่ประเด็นสันติภาพในสังคมเท่านั้น แต่ยังเป็นภัยคุกคามต่อ "สิทธิมนุษยชน"ด้วย เพราะแท้ที่จริงแล้ว "สันติภาพและสิทธิมนุษยชน" เป็นเรื่องเดียวกัน
ข้อตกลงหยุดยิงระหว่างไทยและกัมพูชาไม่ได้ทำให้สถานการณ์ชายแดนผ่อนคลายลง แต่กรณีข้อพิพาทบ้านหนองจาน" อ.โคกสูง จ.สระแก้ว ได้ปลุกกระแสชาตินิยมกลับดังขึ้น ขณะที่นักวิชาการเห็นว่าการขับเคลื่อนเรื่องสันติภาพในไทย อาจจะช้าเกินไป ควรต้องเริ่มปลูกฝั่งแนวคิดนี้ตั้งแต่เด็ก 0-6 ปี
กระบวนการสร้างสันติภาพในสังคมไทย ยังห่างไกล หากสังคมไทยยังมองความขัดแย้งไทย-กัมพูชา เป็นเรื่องอาวุธและความรุนแรงเหนือชีวิตมนุษย์ และมองสันติภาพเป็นภัยคุกคามการสร้างชาติ แนะบทบาทการศึกษา ผลิตซ้ำการสร้างสันติภาพ
ประเทศไทยกำลังอยู่ในวิกฤตรอบด้าน ทั้งเรื่องสันติภาพ สิทธิมนุษยชน ความสัมพันธ์ระหว่างประเทศ ความมั่นคงของรัฐบาลที่มาจากการเลือกตั้งและความมั่นคงของชาติ
ในแวดวงนักวิชาการและคนทำงานภาคประชาสังคมด้านสันติภาพในชายแดนใต้ พวกเรามีความคุ้นเคยกับนักวิชาการชาวเยอรมัน ร่างสูงชะลูด น้ำเสียงเยือกเย็น เปี่ยมด้วยเมตตาและความถ่อมตนที่ชื่อ Dr. Norbert Ropers มายาวนานกว่าหนึ่งทศวรรษ