บทความ

ไทยมีแนวโน้มประชาชนลดลงจากเด็กเกิดใหม่น้อยกว่าคนเสียชีวิต เป็นปีที่ 5 ติดต่อกันในปี 2568 นักวิเคราะห์ประเมินเสี่ยงเผชิญกับวิกฤตประชากร กระทบการเติบโตของเศรษฐกิจในระยะข้างหน้า เนื่องจากคนวัยทำงานเหลือน้อย กดดันการบริโภคต่ำลง และเพิ่มภาระงบประมาณรัฐในด้านสวัสดิการ

สำรวจนโยบายดูแลแม่และเด็ก ในยุควิกฤตประชากร สธ.ขยับ 3 นโยบายสาธารณสุข คือ มาตรฐานน้ำหนักครรภ์, ฝากครรภ์ดิจิทัล, ลดคลอดก่อนกำหนด เพื่อดูแลสุขภาพความปลอดภัยแม่และเด็ก ขณะที่ต้องเดินหน้านโยบายสวัสดิการเด็กเล็ก เงินเด็กถ้วนหน้า และ สิทธิลาคลอด 120 วันและพ่อมีสิทธิ์ลาคลอด

กระทรวงสาธารณสุขเตรียมเสนอกฎหมายอุ้มบุญใหม่ ก้าวข้ามข้อจำกัดเดิม เพิ่มกลุ่มผู้รับบริการตั้งครรภ์แทน (อุ้มบุญ) ในกลุ่มชาวต่างชาติ เตรียมขยายสิทธิการเข้าถึงของกลุ่มสมรสเท่าเทียม และผู้มีรายได้น้อย

การแก้ไขกฎหมายแรงงาน ขยายสิทธิลาคลอดเป็น 120 วันโดยได้รับค่าจ้าง จะได้รับการพิจารณาในสภาอีกครั้ง แม้ว่าภาคประชาสังคมและขบวนการแรงงานจะเรียกร้องวันลาคลอด 180 วัน เพราะให้ความสำคัญถึงสุขภาพแม่และเด็กเป็นสำคัญ

ปัจจุบัน "ครอบครัว" มีความหลากหลาย ในแต่ละแบบจะส่งผลกระทบต่อการพัฒนาของลูกแตกต่างกัน ผลการวิจัยเผยในครอบครัวที่มีเมียน้อยจะกระทบต่อการพัฒนาทุนมนุษย์ของเด็ก เช่นเดียวกับครอบครัวที่มีการตีลูก นักเศรฐศาสตร์ประเมินกระทบจีดีพีกว่า 2% คิดเป็นต้นทุนคนละกว่า 7 แสนบาท

"ส่งเสริมการมีบุตร" ไม่ง่ายอย่างที่คาดการณ์ไว้ แม้รัฐบาลประกาศเป็นนโยบายเกือนครึ่งปี แต่ยังไม่มีข้อมูลว่าเริ่มดำเนินการได้แค่ไหน ขณะที่ผลสำรวจแรงงานและพนักงานพบว่าเกือบ 70% ไม่มีแผนมีบุตรใน 5 ปีข้างหน้า จากสารพัดปัญหา โดยเฉพาะค่าครองชีพ

กลุ่มคนโสดในไทยเริ่มมีแนวโน้มเร่งตัวสูงขึ้น กระทบอัตราการเกิดของเด็กใหม่ลดลงต่ำสุดในรอบ 70 ปี ทำให้รัฐบาลเตรียมประกาศส่งเสริมการมีบุตรให้เป็นวาระแห่งชาติ เพราะคาดการณ์ว่าในอนาคตประชากรไทยอาจลดเหลือเพียง 33 ล้านคน

สมัชชาสุขภาพแห่งชาติ ครั้งที่ 16 มีมติเห็นชอบข้อเสนอทางนโยบาย ส่งเสริมการพัฒนาประชากรให้เกิดและเติบโตอย่างมีคุณภาพ สอดรับนโยบาย “ส่งเสริมการมีบุตร” ที่ควรสร้างให้ทั้ง “การเกิด” และ “การเติบโต” มีคุณภาพ