ปุรวิชญ์ วัฒนสุข

งานศึกษาทางวิชาการและรายงานด้านประชาธิปไตยจากหลายสถาบันชี้อย่างต่อเนื่องมานานกว่า 2 ทศวรรษว่า โลกกำลังเผชิญภาวะถดถอยทางประชาธิปไตยในแทบทุกมิติ ตั้งแต่คุณภาพการเลือกตั้ง ความเป็นตัวแทนของสถาบันการเมือง หลักนิติธรรม ไปจนถึงเสรีภาพสาธารณะ

“ความสุจริตเที่ยงธรรมในการเลือกตั้ง” คืออะไร และเหตุใดจึงสำคัญกว่าการมองเพียงแค่เรื่อง “การทุจริต” หรือ “การซื้อเสียง” ซึ่งการเลือกตั้งที่สุจริตเที่ยงธรรมจึงไม่เพียงรับรองความถูกต้องตามกฎหมาย หากยังเป็นหลักศีลธรรมทางการเมืองที่ค้ำจุนความชอบธรรมของระบอบประชาธิปไตย

หนึ่งในนโยบายสำคัญที่รัฐบาลนายอนุทิน ชาญวีรกูลแถลงต่อรัฐสภาเมื่อวันที่ 29–30 กันยายน 2568 คือการจัดให้มีการออกเสียงประชามติในสองประเด็นใหญ่ ได้แก่ การจัดทำรัฐธรรมนูญฉบับใหม่ และ การยกเลิกข้อตกลงร่วม (MoU) ระหว่างไทยกับกัมพูชา

“รัฐบาลเสียงข้างน้อย” เป็นปรากฏการณ์ที่ไม่ค่อยปรากฏบ่อยนักในการเมืองไทย แต่กลับพบได้ในหลายประเทศทั่วโลก โดยมีทั้งตัวอย่างที่ประสบความสำเร็จและล้มเหลว

ในสังคมที่เส้นแบ่งระหว่าง “ผลประโยชน์ส่วนรวม” กับ “ผลประโยชน์ส่วนตัว” ยังคลุมเครือ คำถามที่มักมีถูกถามซ้ำแล้วซ้ำเล่า คือ ใครควรใช้อำนาจรัฐ และใช้อำนาจนั้นเพื่อใคร ในหลายกรณีสะท้อนให้เห็นถึงความไม่ชัดเจนระหว่างบทบาทในตำแหน่งสาธารณะกับผลประโยชน์ของครอบครัว พรรคพวก หรือเครือข่ายธุรกิจส่วนตัว

ในภาคเรียนที่ผ่านมา ผู้เขียนได้รับผิดชอบสอนวิชาสถาบันการเมืองและรัฐธรรมนูญ ซึ่งทำให้ผู้เขียนมีโอกาสได้ศึกษาค้นคว้างานวิชาการหลากหลายที่เกี่ยวข้องกับโครงสร้างและบทบาทของสถาบันการเมือง หนึ่งในหัวใจสำคัญของวิชาที่ผู้เขียนเน้นย้ำกับนักศึกษา คือ หลักการตรวจสอบและถ่วงดุล

ในวันอาทิตย์ที่ 11 พฤษภาคม 2568 จะมีการเลือกตั้งสมาชิกสภาเทศบาลและนายกเทศมนตรีในหลายพื้นที่ทั่วประเทศ เหตุการณ์นี้ไม่ใช่เพียงวาระตามวัฏจักรของการเมืองท้องถิ่น หากแต่เป็นโอกาสสำคัญที่ประชาชนจะได้ใช้สิทธิในการกำหนดทิศทางของคุณภาพชีวิตในระดับใกล้ตัวที่สุด

ในช่วงเวลากว่าสองสัปดาห์ที่ผ่านมา สำนักงานการตรวจเงินแผ่นดิน (สตง.) ตกเป็นที่กล่าวถึงและวิพากษ์วิจารณ์อย่างกว้างขวาง จากเหตุการณ์ตึกถล่มอันเนื่องมาจากแผ่นดินไหวเมื่อ 28 มี.ค. 68 ซึ่งนำไปสู่คำถามเกี่ยวกับบทบาทและการปฏิบัติหน้าที่ของ สตง.

'ปุรวิชญ์ วัฒนสุข' จะพาผู้อ่านทำความเข้าใจดัชนีรับรู้การทุจริตในมิติที่ลึกขึ้น นอกเหนือจากตัวเลขที่ปรากฏในรายงานข่าว โดยจะอภิปรายผ่านงานวิจัยที่เกี่ยวข้องในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา