ธิติยา จารุไพบูลย์พันธ์

ครึ่งทศวรรษของสารคดี “คนจนเมือง” ชี้ชัดว่าความจนไม่ใช่เรื่องปัจเจกบุคคล แต่เป็นผลพวงของโครงสร้างและวัฒนธรรมที่ทำให้คนจนต้องอยู่ในกรอบแห่งความเปราะบาง ขณะที่สังคมเคยชินกับการช่วยเหลือแบบเวทนานิยม โดยมองข้ามรากเหง้าของปัญหา

สังคมเปลี่ยน ความจนก็เปลี่ยน กลายเป็น “ภาวะ” ที่ใครก็เป็นได้ แต่นโยบายที่มีอยู่กลับตามไม่ทัน ขณะที่ “เกมของทุน” กำลังสร้างผู้แพ้เพิ่มขึ้นอย่างไม่มีทีท่าว่าจะหยุด ถึงเวลาต้องเปลี่ยน “กติกา” ให้เป็นธรรม ลดช่องว่างความเหลื่อมล้ำ ให้ทุกคนเข้าถึงคุณภาพชีวิตที่ดี

การแก้ไขปัญหาความจนในชนบทกลับชัดเจนมากกว่าในเมือง เพราะเมืองที่พัฒนาด้วยกลไกทุนนิยม สร้างความซับซ้อนเฉพาะตัว ทำให้คนจนเมืองต้องเผชิญกับความเหลื่อมล้ำ การถูกขูดรีด และถูกแบ่งแยกออกจากสังคม โจทย์สำคัญคือจะทำอย่างไรให้สามารถแก้ไขปัญหาความยากจนอันซับซ้อนหลายมิติไปพร้อมกัน

"ที่ดินแพง-กู้ยาก-กฎหมายล้าสมัย" ปัญหาสุดซับซ้อนของคนจนเมือง ที่สะท้อนถึงความล้มเหลวเชิงระบบ และการแก้ไขที่ไม่ทันต่อการเปลี่ยนของสังคม ถึงเวลาที่ต้องร่วมสร้าง “นวัตกรรม”และเพิ่มบทบาทท้องถิ่น เพื่อผลักดันให้ภาพฝันของคนรายได้น้อยได้มีบ้านที่มั่นคง

“รวยก่อนแก่” อาจไม่ใช่เรื่องง่าย เพราะแต่ละคนมีต้นทุนชีวิตและวิถีการใช้จ่ายที่แตกต่างกัน แต่เป้าหมายนี้เป็นจริงได้ ถ้าทุกภาคส่วนร่วมกันส่งเสริมและออกแบบ “นโยบายการออม” ที่ทุกคนเข้าถึงได้ และขับเคลื่อนให้ไปถึงอย่างเป็นรูปธรรม

ผ่านมานานกว่า 20 ปีที่ไทยก้าวเข้าสู่ “สังคมสูงวัย” แต่แนวนโยบายยังคงเน้นไปที่ “รัฐสวัสดิการ” เพียงอย่างเดียว ถึงเวลาต้องส่งเสริมให้ผู้สูงอายุทำงานได้นานขึ้นอย่างมีความสุขและมีศักดิ์ศรี ซึ่งจะเป็นทางออกในวันที่วัยแรงงานกำลังลดลง รับมือผลกระทบทางเศรษฐกิจและสังคม

ในโลกที่เปลี่ยนแปลงไม่หยุดนิ่ง “ภูเก็ต” กำลังเผชิญความท้าทายมากมาย ทั้งตลาดนักท่องเที่ยวที่เปลี่ยนไป ปัญหาความปลอดภัยบนท้องถนน และคุณภาพชีวิตคนท้องถิ่นที่ยังต้องการการพัฒนา การเปลี่ยนเกาะแห่งนี้ให้เป็น “เมืองสุขภาวะ” จึงเป็นคำตอบ สู่คุณภาพชีวิตที่ดีและยั่งยืนสำหรับทุกคน

ปัญหาการจัดการการท่องเที่ยว การดูแลรักษาสิ่งแวดล้อม ค่าครองชีพที่สูง และการเข้าถึงบริการพื้นฐานอย่างยากลำบาก ยังคงเป็นความท้าทายสำคัญที่เกาะไทยกำลังเผชิญอยู่ ถึงเวลาที่ทุกภาคส่วนจะต้องร่วมกันแก้ มองหา “เป้าหมายร่วมกัน” และออกแบบ “วิธีการ” หรือ “นโยบาย” ของตัวเอง ให้สอดคล้องกับบริบทพื้นที่ เพื่อนำพาท

เมื่อตาข่ายรองรับ 'ผู้สูงวัย' ไม่เท่ากัน ในขณะที่นโยบายเดิม ๆ ที่มีอยู่ก็ไม่มีประสิทธิภาพเพียงพอ การส่งเสริมการจ้างงานผู้สูงอายุสำคัญในปัจจุบัน ที่ไทยมีอยู่อาจยังจูงใจได้ไม่มากพอ แถมยังมีเงื่อนไขอีกมาก ผศ.ศุภชัย ศรีสุชาติ ชวนดูกลยุทธ์เปรียบเทียบจากประเทศอื่น ๆ ทั่วโลก