บริหารงานภาครัฐ
ในรอบ 1 ปีของการทำงาน สมาชิกวุฒิสภา (สว.) 200 คน เมื่อ 23 กรกฎาคม 2568 แม้จะยังอยู่ระหว่างการพิจารณาคดี ฮั้ว สว. ที่กรมสอบสวนคดีพิเศษ (ดีเอสไอ) ร่วมคณะกรรมการสืบสวนและไต่สวนกลางชุดที่ 26 ของสำนักงานคณะกรรมการการเลือกตั้ง (กกต.) ที่ก่อนหน้านี้ ออกหมายเรียก-แจ้งข้อกล่าวหา บุคคลที่มีส่วนเกี่ยวข้อง กับการฮั้ว สว. รวม 7 ครั้ง จำนวน 162 คน
ทั้งนี้ กลุ่ม สว.สีน้ำเงิน จำนวน 55 ราย ชื่อสำคัญที่ถูกเรียก มีทั้ง มงคล สุระสัจจะ ประธาน สว. พล.อ.เกรียงไกร ศรีรักษ์ รองประธาน สว. วุฒิชาติ กัลยาณมิตร ฯลฯ
สว.อีก จำนวน 20 ราย คือ กลุ่มนักการเมืองพรรคภูมิใจไทย ไล่ตั้งแต่เบอร์ใหญ่สุด “ครูใหญ่เนวิน” เนวิน ชิดชอบ อนุทิน ชาญวีรกูล หัวหน้าพรรคภูมิใจไทย ไชยชนก ชิดชอบ เลขาธิการพรรคภูมิใจไทย ภราดร-กรวีร์ ปริศนานันทกุล โดย รายชื่อสำคัญส่วนใหญ่ อยู่ในลอตแรกกับลอตสุดท้าย โยงถึงคนสำคัญในพรรคภูมิใจไทย
iLaw ออกรายงานชุด “1 ปี สว. 67” ตรวจสอบการทำงานของ สว. แบ่งกลุ่ม-เลือกกันเอง หรือที่ถูกขนานนามว่า “สว.สีน้ำเงิน”แม้ สว.ชุดนี้ไม่มีอำนาจลงมติเลือกนายกรัฐมนตรีร่วมกับสมาชิกสภาผู้แทนราษฎร (สส.) แตกต่างจาก สว.ที่มาจากการแต่งตั้งชุดก่อน 250 คน
แต่ สว.ชุดนี้ยังคงมีอำนาจอื่นที่สำคัญ อาทิ การตรวจสอบการทำงานของรัฐบาลผ่านการอภิปรายทั่วไปแล้วการตั้งกระทู้ถาม การทำหน้าที่ฝ่ายนิติบัญญัติพิจารณากฎหมาย การให้ความเห็นชอบผู้ได้รับการเสนอชื่อให้ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ กรรมการองค์กรอิสระ และข้าราชการระดับสูงบางตำแหน่งที่กฎหมายกำหนดให้ต้องผ่านความเห็นชอบจากวุฒิสภา
iLaw ได้ตรวจสอบการทำงาน สว. 200 คนประกอบด้วยรายงาน 4 ชิ้นจาก 4 ประเด็น ดังนี้
รายงานชิ้นที่ 1 พบว่า 1 ปี สว. 67 : กลุ่มข้างมากแพ็กกันแน่นครอง 75% ของวุฒิสภาข้างน้อยเกาะกลุ่ม 17 คน แกะกลุ่ม สว. จากผลการลงมติในการประชุมวุฒิสภาและการประชุมรัฐสภา ตั้งแต่ 23 กรกฎาคม 2567 จนถึงวันที่ 30 พฤษภาคม 2568 รวม 189 มติ แยก สว. 197 คน โดยไม่นับประธานและรองประธานวุฒิสภา ได้เป็นสามกลุ่ม ได้แก่
- กลุ่มข้างมาก 147 คน หรือคิดเป็น 74.62% จากจำนวน สว. 197 คน สว. กลุ่มนี้มีแนวโน้มลงมติสอดคล้องกันไปตามเสียงส่วนใหญ่ สว. บางรายมีโหวตไม่ตรงตามเสียงข้างมากในบางมติ โดย สว. กลุ่มนี้ มีอย่างน้อย 132 คนที่ถูกกล่าวหาคดี “โกงเลือก สว.”
- กลุ่มข้างน้อย 17 คน หรือคิดเป็น 8.63% จากจำนวน สว. 197 คน มีทิศทางการลงมติสวนทางกับเสียงข้างมากของสภาสูง
- กลุ่มคาดหมายไม่ได้ 33 คน หรือคิดเป็น 16.75% จากจำนวน สว. 197 คน มีการลงมติที่สอดคล้องกับเสียงส่วนใหญ่ของวุฒิสภา และมีมติแทงสวนในบางมติ
ด้านการลงมติ โดยภาพรวมแล้ว สว. ส่วนใหญ่ในสภา 183 คน ไม่นับประธานและรองประธานวุฒิสภา มาร่วมลงมติเกิน 50% จากมติ 189 มติ
รายงานชิ้นที่ 2 : 1 ปี สว. 67 : โหวตกฎหมาย 25 ฉบับ ผ่านพ.ร.บ. 20 ฉบับ แก้ไขร่างที่ผ่านมือสส. ไป 3 ฉบับ ผลงานร้อนแรงแซงสว. ชุดพิเศษ ด้านผลงานการพิจารณากฎหมาย อันเป็นบทบาทหลักในฐานะฝ่ายนิติบัญญัติ ตั้งแต่ 23 กรกฎาคม 2567 – 30 พฤษภาคม 2568 สว. ชุดนี้โหวตกฎหมายรวม 25 ฉบับ เป็นพระราชบัญญัติประกอบรัฐธรรมนูญที่พิจารณาร่วมกับ สส. 2 ฉบับ
พระราชกำหนด 3 ฉบับ และพระราชบัญญัติอีก 20 ฉบับ เมื่อเปรียบเทียบกับ 250 สว.ชุดพิเศษ ที่พิจารณากฎหมายระดับพระราชบัญญัติไป 51 ฉบับในรอบห้าปี สว. ชุดนี้มีจำนวนการพิจารณาร่างพระราชบัญญัติ “แซงหน้า” 250 สว. ชุดพิเศษจากการแต่งตั้ง
ด้านสถิติการแก้ไขร่างพระราชบัญญัติที่ผ่านมือ สส. มาแล้ว ยังใกล้เคียงกัน ส่วนร่างพระราชบัญญัติที่พิจารณารวดเร็วแบบ “สามวาระรวด” สว. ชุดแรกจากระบบเลือกกันเอง ใช้กระบวนการพิจารณารูปแบบนี้ไปแล้วสามฉบับในรอบหนึ่งปี เยอะกว่า สว. ชุดพิเศษที่พิจารณาห้าฉบับในรอบห้าปี
รายงานชิ้นที่ 3 : 1 ปี สว. 67 : สว. 88 คนผลัดเวรนั่งกมธ.สอบประวัติฯ ศาลรธน.-องค์กรอิสระ-ข้าราชการระดับสูงเกินครึ่งไม่มีส่วนร่วม ก่อนจะลงมติให้ความเห็นชอบผู้ได้รับการเสนอชื่อให้ดำรงตำแหน่งต่างๆ ตามรัฐธรรมนูญและกฎหมาย จะมีกระบวนการ “ตรวจสอบประวัติ” ก่อน
โดยสว.จะต้องตั้งคณะกรรมาธิการขึ้นมาชุดหนึ่งเพื่อทำหน้าที่สอบประวัติ ความพฤติกรรม และพฤติกรรมทางจริยธรรม (กมธ.สอบประวัติฯ) ของผู้ถูกเสนอชื่อ ในรอบการทำงานหนึ่งปีนับแต่ประชุมวุฒิสภานัดแรกเมื่อ 23 กรกฎาคม 2567 – 21 กรกฎาคม 2568
วุฒิสภาตั้งกมธ.สอบประวัติฯ จำนวน 13 ชุด มีเพียงสว. 88 จาก 200 คน วิ่งผลัดสลับกันนั่งใน กมธ. ในจำนวน 88 คน มี 75 คนหรือคิดเป็น 85% ที่อยู่ระหว่างคดีโกงเลือก สว. ด้วย
รายงานชิ้นที่ 4 : 1 ปี สว. 67 : สำรวจตำแหน่งแห่งที่ 21 กมธ.สามัญ สว. กลุ่มข้างมากครองเก้าอี้ประธานไปแล้ว 20 คณะ สำรวจกรรมาธิการสามัญวุฒิสภา 21 คณะ มี สว.กลุ่มข้างมากครองเก้าอี้ประธานไปแล้ว 20 คณะหรือคิดเป็น 95.24% และมี สว.ข้างน้อยได้เป็นประธานเพียงคณะเดียว คือ คณะกรรมาธิการการพัฒนาการเมือง การมีส่วนร่วมของประชาชน สิทธิมนุษยชน สิทธิ เสรีภาพ และการคุ้มครองผู้บริโภค (กมธ.พัฒนาการเมืองฯ) ทั้งนี้ในกมธ.พัฒนาการเมืองฯ ก็มี สว.กลุ่มข้างน้อยนั่งเก้าอี้กมธ. เยอะสุดอยู่ที่แปดจากทั้งหมด 18 คน
ผู้ที่เป็นประธานกมธ.สามัญแต่ละคณะ จะมีบทบาทสำคัญ คือ ได้นั่งเป็นคณะกรรมาธิการวิสามัญกิจการวุฒิสภา หรือวิป สว. มีบทบาทสำคัญในการเตรียมการก่อนประชุมวุฒิสภา และกำหนด “โควตา” ของกรรมาธิการชุดต่างๆ เช่น กมธ.สอบประวัติฯ ผู้ได้รับการเสนอชื่อให้ดำรงตำแหน่งตุลาการศาลรัฐธรรมนูญ กรรมการองค์กรอิสระ ข้าราชการระดับสูง
เนื้อหาที่เกี่ยวข้อง:
