เศรษฐกิจ
หนี้นอกระบบ คือ การกู้ยืมเงินที่ไม่ผ่านระบบสถาบันการเงินหรือไม่ผ่านผู้ให้กู้ที่ได้รับอนุญาตให้ประกอบธุรกิจเงินกู้ตามกฎหมาย จึงไม่อยู่ภายใต้การกำกับของหน่วยงานภาครัฐ ก่อให้เกิดความเสี่ยงตามมา เช่น สัญญาที่คลุมเครือและไม่เป็นธรรม อัตราดอกเบี้ยที่สูงเกินกฎหมายกำหนด การใช้ความรุนแรงในการทวงหนี้ และการติดอยู่ในวงจรกับดักจากการกู้ที่อื่นมาเพื่อโปะหนี้ไม่รู้จบ แม้จะมีความเสี่ยง แต่หลายครัวเรือนก็ยังเลือกการกู้เงินนอกระบบ เนื่องจากเป็นทางออกเดียวในการเข้าถึงเงินกู้อย่างเร่งด่วนได้
งานวิจัยเรื่อง Informal Loans in Thailand: Stylized Facts and Empirical Analysis ของ Pim Pinitjitsamut และ Wisarut Suwanprasert ซึ่งทำการเก็บข้อมูลในปี 2557 จากกลุ่มตัวอย่าง 4,628 ราย พบว่า 42.3% (1,957 ราย) มีหนี้นอกระบบ และมีหนี้นอกระบบโดยเฉลี่ยอยู่ที่ 54,300 บาทต่อคน โดยมีสาเหตุการกู้เงินโดยรวมแบ่งออกเป็น 4 กลุ่ม ได้แก่ ค่าใช้จ่ายจำเป็น เช่น ค่าใช้จ่ายในครัวเรือน ค่ารักษาพยาบาล และค่าเล่าเรียน (46.8%) การลงทุนในการประกอบอาชีพ (41.5%) การใช้คืนหนี้เก่าทั้งในและนอกระบบ (9.4%) และค่าใช้จ่ายอื่น ๆ ที่ไม่จำเป็น (2.3%)
ปัญหาของหนี้นอกระบบ
- มูลค่าหนี้นอกระบบรวมทั้งประเทศอย่างน้อย 5 หมื่นล้านบาท
- เป็นปัญหาต่อเนื่อง ลูกหนี้ใช้เท่าไหร่ก็ไม่หมด ปิดโอกาสในการต่อยอด
- ปิดกั้นการเติบโตและส่งผลกระทบต่อทุกคนในระบบเศรษฐกิจ
นโยบายของรัฐบาลในการแก้ปัญหา
- การไกล่เกลี่ย โดยกระทรวงมหาดไทยและสำนักงานตำรวจแห่งชาติ
- ทำงานร่วมกันแต่ไม่ทับซ้อน มีการถ่วงดุลกัน และจะจัดทำฐานข้อมูลกลาง
- กระทรวงมหาดไทย
- ลงทะเบียนลูกหนี้นอกระบบ ตามสถานที่ที่กำหนด เว็บไซต์ และทางโทรศัพท์ ตั้งแต่วันที่ 1 ธ.ค. 2566 เป็นต้นไป
- สำรวจ – สอบถามลูกหนี้ที่ยังไม่ไปขึ้นทะเบียนบ้าง เพื่อนำมาแก้ไขปัญหา
- สำนักงานตำรวจแห่งชาติ
- ดำเนินการทางกฎหมาย
- ขึ้นบัญชีผู้ประกอบการนอกระบบ
- การปรับโครงสร้างหนี้ (หลังการไกล่เกลี่ย) โดยกระทรวงการคลัง
- ธนาคารออมสิน
- แก้ไขหนี้นอกระบบ กู้ไม่เกิน 50,000 บาท ระยะเวลา 5 ปี อัตราดอกเบี้ยร้อยละ 0.75 ต่อเดือน
- สินเชื่อเพื่อผู้ประกอบอาชีพอิสระรายย่อย กู้ไม่เกิน 100,000 บาท ระยะเวลา 8 ปี อัตราดอกเบี้ยตามความสามารถลูกหนี้
- ธนาคารเพื่อการเกษตรและสหกรณ์การเกษตร
- สินทรัพย์ – จำนอง/ค้ำประกัน วงเงินสำหรับเกษตรกร ไม่เกิน 2.5 ล้านบาท
- เจ้าหนี้สามารถลงทะเบียนขออนุญาตแบบพิโกไฟแนนซ์ (ธุรกิจสินเชื่อรายย่อยระดับจังหวัดภายใต้การกำกับดูแลของกระทรวงการคลัง) เพื่อให้ดำเนินการให้ถูกกฎหมายได้
- ธนาคารออมสิน
การลงทะเบียน
เปิดลงทะเบียนวันแรกในวันที่ 1 ธ.ค. 2566 สามารถลงทะเบียนได้ที่
- แอปพลิเคชัน ThaID “ไทยดี” หรือสแกน QR code
- เว็บไซต์ https://debt.dopa.go.th
- ศาลากลางจังหวัด ศูนย์ดำรงธรรมจังหวัด ศูนย์ดำรงธรรมอำเภอ
- สำนักงานเขตทุกแห่ง
- สายด่วนศูนย์ดำรงธรรม 1567 เป็นสายด่วนแก้หนี้นอกระบบสำหรับประชาชน
ตั้งแต่วันที่ 1 ธ.ค. 2566 – 8 ธ.ค. 2566 มีลูกหนี้ที่มาลงทะเบียนแล้วกว่า 71,000 คน รวมยอดมูลหนี้นอกระบบกว่า 3,500 ล้านบาท
แหล่งอ้างอิง
