ชญาดา จิรกิตติถาวร

โรงพยาบาลขาดทุนจากบัตรทอง ส่วนหนึ่งมาจาก “การบริหารจัดการข้อมูล” โดยพบว่าปัญหา Underclaim หรือ การเบิกน้อยกว่าที่ควร และ Overclaim หรือ การเบิกเกินกว่าหลักฐาน จนทำให้การเบิกจ่ายค่ารักษา จากสปสช. ไม่ได้สะท้อนต้นทุนจริง การใช้ AI เข้ามาช่วย อาจลดความผิดพลาดการเบิกจ่ายให้มีประสิทธิภาพมากขึ้น

ขณะที่การแก้ปัญหามลพิษแม่น้ำกก ยังไม่ชัดเจนว่าจะแก้ด้วยมาตรการอะไร แต่ความเดือดร้อนของชาวเชียงรายกลับชัดเจนมากขึ้น ผลกระทบคืบคลานเข้ามาถึงตัวิ่งขึ้น เมื่อต้องย้ายแหล่งน้ำดิบที่เคยใช้ผลิตน้ำประปามายาวนาน เพื่อหนีมลพิษปนเปื้อนในแม่น่ำกก

โอกาสสำคัญจาก “พ.ร.บ.พื้นที่ต้นแบบนวัตกรรมการศึกษา” ที่จะถูกขยายออกไปอีก 7 ปี คือกุญแจสำคัญนำไปสู่การสร้าง “พลเมือง” มาขับเคลื่อน “ภูเก็ต” ให้อยู่รอดได้อย่างยั่งยืน แต่ต้องกล้าทลายกรอบการศึกษาเดิม ปลดล็อกการกระจายอำนาจให้ท้องถิ่น-เอกชน เข้ามามีบทบาทในพัฒนาได้อย่างอิสระ

ฐานะการคลังไทยมีความเสี่ยงจากหนี้สาธารณะสูง จากเป็นเรื่องเดิม ๆ ที่เห็นกันทุกปี แต่รอบนี้ IMF ออกมาเตือนรัฐบาล ให้จัดทำงบประมาณแบบสมดุลระยะปานกลาง "ที่น่าเชื่อถือ" ขณะที่ S&P คงอันดับความน่าเชื่อถือ เสถียรภาพทางการเมืองภายในประเทศระยะยาว กระทบนโยบายด้านเศรษฐกิจ

ไทยให้ความสำคัญกับการพัฒนา“ทุนมนุษย์” แต่งบประมาณกลับน้อย เทียบกับความคาดหวังสูง ระบุงบรายหัวพัฒนาเด็กปฐมวัย อยู่ 986 บาท/คน/ภาคเรียน สวัสดิการครูยังเหลื่อมล้ำไม่เท่าเทียม ครูในพื้นที่ห่างไกล ยังขาดแคลน เหตุสวัสดิการ ค่าตอบแทนไม่แตกต่างจากสถานศึกษาทั่วไป ขณะที่การกระจายงบประมาณยังไม่เหมาะสม

ประเมินพ.ร.บ.พื้นที่นวัตกรรมการศึกษา หลังใช้มา 7 ปี ยังต้องไปต่อ เพราะมีทั้งที่สำเร็จ-ยังต้องทำต่อ ในการปฏิรูปการศึกษา หลังยังมีปัญหาเดิม ๆ ทั้งเรื่องการกระจายอำนาจและการตัดสินใจ ยังต้องพึ่งพาระบบใหญ่ ทั้งงบประมาณและบุคลากร หวังใช้ต่ออีก 7 ปี ซึ่งจะเครื่องมือ "ความหวัง" สำหรับการปฏิรูป

ขณะที่ปฏิทินการเมือง เริ่มเข้าใกล้สู่วันยุบสภาฯ และวันเลือกตั้ง หากแต่ กมธ. ร่างแก้ไขรัฐธรรมนูญ กลับมีเหตุให้การพิจารณาล่าช้า จนห่วงกันว่าอาจไม่พิจารณาเสร็จไม่ทันตามเวลาที่กำหนด ทั้งแนวทางกลไกยกร่างรัฐธรรมนูญที่เพิ่มขึ้น และจากกรณีองค์ประชุมไม่ครบ

สภาฯเผชิญกับความท้าทายอีกครั้ง เมื่อกกร.ออกมาคัดค้านร่างพระราชบัญญัติสำคัญ 3 ฉบับ เพื่อพัฒนาคุณภาพชีวิตแรงงาน แก้ปัญหาหมอกควัน หรือ PM2.5 และกฎหมายโรงงานใหม่ที่คุมโรงงานไม่มีมาตรฐาน เป็นทางแพร่งที่ต้องเลือกระหว่าง "สังคม/กำไร" และจะให้น้ำหนักกับอะไร

จากความขัดแย้งทางการเมืองที่ยาวนานกว่า 2 ทศวรรษ มีผู้ถูกดำเนินคดีทางการเมืองเป็นจำนวนมาก 'นิรโทษกรรม' ถูกมองว่าจะเป็นอีกจุดเริ่มต้น ที่จะสามารถคลี่คลายความขัดแย้งทางการเมืองนี้ แต่อีกด้านหนึ่งกลับถูกมองว่านี่อาจจะกลายเป็นชนวนซ้ำเติมความขัดแย้งให้รุนแรงกว่าที่เคยเป็น